Tiflis Gezi Notları

İçinden nehir geçen şehirleri severim. Tiflis de içinden nehir geçen bir şehir. Çevresinde çok yüksek olmayan ve bir seyir terası hüviyetindeki tepeleri ile ilk anda aklıma Amasya’yı getirdi. Tiflis’in adı “sıcak” anlamındaki “tbili” sözcüğünden geliyormuş.

Tiflis’de normal bir turistik geziye göre daha uzun süre kaldım. Açıkcası biraz sindire sindire gezmiş ve vakit geçirmiş oldum. Garip olanı ise hiç sıkılmadım. Ben tepeleri olan şehirlerde sıkılmıyorum. Hatta fotoğraf çekmediğim zamanlar bile bol oldu. Eğer tarihi ve kültürel bir tur yapmak için gidecek olursanız Tiflis için rahat rahat gezeyim derseniz 3 gün bile yeterli. 2 güne de sıkıştırabilirsiniz. Tiflis pahalı bir şehir değil ama ucuz bir şehir olduğunu da söyleyemeyiz. Turistik merkezin dışına çıktığınızda yemek alternatiflerinde daha uygun yerleri bulabilirsiniz. Turistik merkezlerde ortalama 10 lari civarında olan haçapuriyi dış kısımlarda 5-6 lariye yiyebilirsiniz.

Tiflis benim kokusunu pek sevmediğim sülfür hamamları ile meşhur. Pek çok insan bunun için buraya gelmektedir. Açıkcası bir kere girme denemem oldu. Yanıma havlumu ve mayomu alıp gittim. Parasını ödeyip içeri girdim. Üstümü değişirken anadan üryan görevliler gelip mayo ile olmaz dedi. Nasıl yani? Hepsini çıkaracaksın, gel bak havuza! Kapıyı açıp içeriyi gösterdi, ben şöyle bir kısa bakış atıp ben gidiyorum dedim. Gitti 5 larim.

Lari demişken, Gürcistan parası Lari bizim bulunduğumuz an itibariyle 2.10 TL , 1 Dolar 2.78 GEL civarında idi. Lari de Lira gibi biraz oynak bir kur gibi geldi.

Anlayacağınız sülfür banyosu maceram başlamadan bitti. Diğer yerlere de ihtiyacım olmadığı için bakmak içimden gelmedi.

Internet için pasaportunuzla GSM hattı alabilirsiniz. Ben sadece internet paketi içeren Beeline hattı aldım havaalanından. 4 GB için sim kart ile birlikte sanırım 7 lari ödemiştim.

Tiflis’de eğer biliyorsanız Rusça ve İngilizce kullanabilirsiniz. Türkçe bilenlere de denk gelebilirsiniz. Şehirde epeyce Azerbaycanlı da yaşıyor. Belli yaş üstü Rusçayı kesin biliyor. Gençlerde bilmeyenlere de rastladım. Ancak gençlerin İngilizce bilgileri genelde iyi durumda. Ben tercihim İngilizce olmakla birlikte her iki dili de kullandım.

Şehirde çok fazla online kumar şirketi ve casinolar mevcut. Gürcistan için mühim bir gelir kaynağı yahut para aklama noktaları olmalı. Konuştuğum kişiler bu durumdam pek memnun olmadıklarını ifade ediyorlardı. Ancak yurtdışından epeyce insan kumar için şehre gelmekte ve neredeyse her beş yıldızlı uluslararası marka otelleri gördüm. Esrar kullanımında da pek sıkı değilmiş diye taksi şoförü söyledi, bilemiyorum.

Şehirde trafik sağdan işlemesine rağmen çok sayıda sağ direksiyonlu araç görebilirsiniz. Trafik, 1.3 Milyon olduğu söylenen bir şehir için fazla geldi. Yol kalitesi kötü sayılmaz ama yol tasarımları ve bağlantıları çok kötü. Sanıyorum bu lüzumsuz bir trafik ve gürültü yaratıyor. 

Tiflis’te Nerede Kalınır? Konaklama

Tabi otel veya ev kiralama yöntemleri mevcut. Biz biri tam merkezde, diğer merkezden 5 dk yürüme mesafesinde otelde konakladık. Açıkcası merkezde olanları tavsiye etmiyorum. Geceleri çok gürültülü oluyor. Tiflis genel olarak gürültülü bir şehir ve insanlar konuşurken genelde yüksek ses kullanıyor. Şehrin içinden geçen nehrin hemen kenarında yoğun bir yol var ve bu yolun yarattığı gürültü hemen yanındaki merkeze doğru yükseliyor. Aklımda hep şu yolu sessiz nano asfalt yapmalılar düşüncesi oldu. Yani yola ve bar gibi yerlere uzak konaklama olanaklarına bakın derim. Biz bu nedenle ikinci otel rezervasyonumuzu daha uygun bir alternatifle değiştirmek zorunda kaldık.

Otel kahvaltıları genelde Avrupa usülü. Fiyata dahil değilse almayıp dışarıda halletmenizi tavsiye edebilirim.

Tiflis’te Şehir İçi Ulaşım

Taksi en çok tercih ettiğim yöntem olmakla birlikte ben dolmuş, otobüs ve metroyu da kullandım. Taksi ile şehrin içinde kısa ve orta mesafeler 4-6 Lari arası tutuyor. Havaalanından merkeze 22 Lari tutmuştu. Otobüs ve metrolar yarım lari. Metro inanılmaz gürültülü. Taksi için ben BOLT uygulamasını kullandım, Yandex Taksi de kullanılabilir. Genelde 3-5 dk sürmeden taksi geliyor. Otobüslerde bozuk para atarak bilet alabileceğiniz gibi ulaşım kartı alıp içine para da doldurabilirsiniz. Kart aynı zamanda metro ve teleferikde de geçmektedir. Füniküler için anlamsız bir şekilde ayrı bir kart satıyorlar ve içine para dolduruyorsunuz. Kartlar 2 lari.

Taksiyi sokakta çevirmek zorunda kalırsanız gideceğiniz yeri söyleyerek pazarlık yapın. Yoksa 5 lari tutacak yer için rahatlıkla 20 lari isteyebilirler.

Gürcistan Mutfağı ve Yemek Konusu

Gürcü mutfağı bana yabancı değil. Kiev’den iyi biliyorum. Meşhur haçapuriyi çok yedim. İtiraf edeyim, Kiev’de gittiğimiz Gürcü restoranları daha daha iyi haçapuri yapıyorlardı. Ancak genel olarak Gürcü mutfağını pek sevdiğimi söyleyemem. Benim en tutucu olduğum konu yemek olduğundan bu konuda beni çok dikkate almayın diye uyarmak isterim. Bir sıkıntı da hangi restorana girerseniz girin menüler neredeyse tamamen aynı. Hepsinde birkaç çeşitten ibaret klasik Gürcü yemekleri sunuluyor. Özel bir Gürcü restoranına bile gittik; ama yok, sevemedim. Mesela mısır unu ve peynirle yaptıkları muhlama tarzı çok özel olduğunu söyledikleri yemeğini de denedik. Şöyle söyleyeyim, basit ve lezzetsiz, muhlama en az 10 kat daha lezzetli. Gürcülerin lavaşını sevip Kiev’de devamlı alırım zaten. Patlıcan sarmaları iyidir. Eğer et yemiyorsanız zaten geriye pek alternatif kalmıyor. Yalnız yaptıkları basit domates salatası çok güzel. Domatesin mevsimine de denk geldik, iyi oldu. Peynirlerini bizim peynirler kadar olmasa da severim. Suluguni ve ip peynirlerini Kiev’de de alıyorum zaten. Ayrıca Gürcü şarapları meşhurdur ve bence de iyidirler. Türkiye ile kıyaslanınca fiyatlar epeyce makul.

Tabi ilk işim Türk restoranlarına bakmak oldu. Türkiye’de yaşamadığım için buna anlayış gösterilmesi de lazım. 🙂 Ziyade’yi tavsiye ederim. Hem fiyatları makul hem lezzeti iyi. Türk restoranları eski Tiflis merkezine biraz uzak konumlanmışlar. Ben metro ile gittim. Sadece Bağımsızlık Meydanı’nda Mado var. İşin aslı çay molalarım için çok iyi oldu. Çay biraz pahalı: 3 Lari. Arada tatlı da yedim elbette. Türkiye’deki Mado’lar kadar zengin çeşit yok ama iyiydi.

Musluktan, Sokak Çeşmesinden Su İçilebilen Şehirlerde Yaşayın!

Yaşanılacak şehir demek musluktan akan suyu içilebilen şehir demektir. Bu manada Tiflis yaşanılır bir yerdir. Ben hiç şişe su almadım, sokaklarda bulunan muslukları kullandım. Tabi fotoğraftaki özel bir çeşme, genelde bildiğimiz klasik musluk oluyor yahut musluksuz sürekli akar oluyor. Bazen de Borjomi maden suyu aldım bakkallardan.

Tiflis’te Hava Sıcaklığı

Off off. Bulunduğumuz dönem (Haziran ikinci yarısı) hep 30-36 derece arası oldu. Piştik. Bazen gece yağmur yağdı ve sonraki gün sıcaklık ve nem çok yükseldi. Nedense ben Tiflis’i daha serin olur diye düşünmüştüm. Kışın bile eksiye düşmez dedi taksici. Temmuz ayında 40 derece normal oluyormuş.

Tiflis Gezilecek Yerler

Gezilecek noktalar ağırlıklı olarak Eski Tiflis bölgesinde olduğu için yürümek en iyi yöntem. Zaman zaman tepeleri tırmanmak gerekecek.  Eğer şehre gelir gelmez ya şehrin içinde tur yapan otobüslerle yahut Narikala Kalesi gibi yüksek bir noktaya çıkarak şehrin genel bir fotoğrafını kafanıza oturtursanız çok daha hızlı ve verimli gezebilirsiniz. Aşağıda önemli noktaları işaretledim. Fotoğrafları siteye eklerken biraz daha geliştirip renklendireceğim sonrasında.

Turizm konusunda katetmeleri gereken çok yol var. Özellikle eski Sovyet ülkelerinden ve Arap ülkelerinden epeyce turist geliyor. Latin alfabesi var ama çok yaygın değil. Bunu arttırmaları lazım. Kiev’e ilk geldiğim dönemde bu sorunu yaşamıştım. Sonradan pek çok tabelayı latinize ettiler. O arada ben zaten alfabeyi sökmüştüm.

Narikala Kalesi 

Tiflis’i tepeden gören kaleye yürüyerek ulaşılabileceği gibi teleferikle de gidebilirsiniz. Teleferik kalenin hemen üst kısmında bulunan seyir terasına gidiyor. Tam tepede Tiflis’in 1500. kuruluş yılında dikilen Gürcü Ana heykeli var. Kiev’deki Anavatan’ın Anası gibi ama o kadar büyük değil. Onun dışında sadece bir seyir terası. Buradan yürüyerek kaleye geçebileceğiniz gibi Botanik Parkı’na da geçebilirsiniz. Yahut yine teleferikle dönebilirsiniz.

Kalenin hemen giriş kısmı yahut surların üstü de aynı zamanda bir seyir terasıdır. Kalenin içinde bir de kilise bulunmaktadır. Öğleden sonra ve hatta akşam öncesi fotoğraf açısı daha uygundur. Eğer kaleden aşağı doğru inerseniz ahşap oymalı balkonları olan evler dikkatinizden kaçmayacaktır. Merdivenlerin sonunda sağa dönerek Botanik Parkı ana girişine de ulaşabilirsiniz. Eğer aşağı devam ederseniz farklı minaresi ve kırmızı tuğlalı duvarlarıyla Cuma Camii sizi karşılayacaktır. Devamında dümdüz merkeze inebileceğiniz gibi sağ dar sokaklara girerek Sülfür banyolarının devamındaki küçük vadiye geçebilirsiniz. Bu vadinin sonunda yapay da olsa bir ufak bir şelale mevcuttur.

Botanik Parkı

Eğer hava çok sıcaksa güzel bir alternatif olabilir. Parkın son kısmında güzel bir şelale de mevcuttur. Girişi 4 Lari idi. Benim çok ilgimi çekmediği için şelaleyi görmek ve kısmen serinlemek için gittim.

Mtatsminda Dağı ve Parkı

Şehrin en yüksek noktası olan bu parka ulaşmak için füniküler kullanmak gerekiyor. Çok dik bir yokuşuçıkan füniküler sizi bir düzlüğe ulaştırıyor. Tepede görünen bina restoran. Onun arkasında yürüyüş yolları ve genelde çocuklar için yapılmış oyun ve eğlence alanları bulunuyor. Benim için seyir terası dışında bir özelliği olmadı.

Tiflis Sokakları

Özellikle eski Tiflis sokaklarında bariz bir yıpranma dikkatimi çekti. Genelde evler yenileniyor ve muhtemelen el değiştiriyorlar. Merkeze yakın olan yerler çoğunlukla konaklama tesisini dönüştürülüyor. Ara sokaklara dalmak, tuğla örgüleri evleri ve geniş balkonlarını incelemek, yol üzerinde ilginç heykellere denk gelmek için sokakları gezilir.

Tiflis Kiliseleri

Kiliseleri seyir tepelerinden görebiliyorsunuz. Açıkcası içleri Kiev’den alışık olduğumuz kadar renkli değil. Genelde tek tip tasarıma sahipler. Merkezden yürüme mesafesinde devasa  ölçekteki Sameba Katedrali ve çevresi çok ilgimi çekmişti. Hemen nehrin kenarında yüksekçe bir noktaya kurulmuş, aynı zamanda kale yönüne doğru bir seyir terası da bulunan Metekhi Kilisesi’ni de Tiflis’e gidince muhakkak görmelisiniz. Onun dışında eski Tiflis’e dağılmış çok sayıda Gürcü ve Ermeni kilisesine denk geleceksiniz. Bazısının bahçesinde kaynak su içmek de mümkün.

Tiflis Bit Pazarı

Hava müsait olduğu her gün kurulan bit pazarı Kuru Köprü yakınında genişçe bir park alanı içinde dağılmış durumda. Kendi yaptıkları çeşit çeşit resimleri satan ressamlar, el emeği ürünler, koleksiyonerler için çeşitli parçalarla dolu pazarda epeyce vakit geçirebilirsiniz.

Mtskheta

Tiflis’in öncesine gitmek için 20 kilometre uzaklıktaki Mtskheta kasabasına gidebilirsiniz. Mtskheta Gürcülerin Tiflis’ten önceki başkenti. İki nehrin birleştiği noktada kurulmuş ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. Mtskheta, Gürcü kralların hem taç giyme törenlerinin yapıldığı hem de defnedildiği yer imiş. Burada yer alan katedral ve manastırın çevresi bir kale şeklinde yüksek duvarlarla kapatılmıştır. Muhakkak turlar vardır, ben 22 lari civarında ödeyip taksiyle gittim, dönüşte minibüsle şehir merkezine kadar 1 lariye döndüm.

Daha fazla fotoğrafı canercangul.com adresinde bulabilirsiniz.

Youtube’a attığım Timelapse çekim videosu da şöyle: