Türkiye’nin Kültür Varlıkları Envanteri Yapılamaz mı?
Kültür Bakanlığı tarafından yayına alınan Kültür Portalı’nı baz alırsak yapılamaz.
Şu ana kadar yapılmış çalışmaları gerek İstanbul özelinde gerekse tüm Türkiye için düşündüğümüzde yine yapılamaz diyebiliyorum.
Yapılamaz. Bu aslında kamu kurumları bunu yapamaz demektir. Yoksa elbette mümkün. İBB’nin elinde İstanbul’a dair sahip olduklarını sunamıyor olmasını ben başka türlü açıklayamıyorum. Kamu zihniyeti yahut kamu-özel şirket birliktelikleri bunu beceremiyor. Geçen gün arşivlerini online olarak sunan zengin bir vakfın sunduklarına baktım, onlar bile farklı değildi. Kullanıcı, okuyucu hiç ortada yok. Kütüphaneci mentalitesi tamamen.
İstanbul’da 35 bin kültür varlığından bahsediliyor. Sivil yapılar dahildir sanırım. Bir de bunların alt kırılımları olacak ki, çok ciddi bir rakam bunlar. Çoğu ülkenin toplamından bile fazla. Ya Türkiye’de? Bilmiyorum ama en az 10 kat daha fazladır.
Mevcut envanter projeleri daha çok klasik anlayışın dijitale yansımasından ibaret kalıyorlar. Klasik anlayıştan kastımız nedir? Elinde ne varsa boca etmek, sunulanlar arasındaki ilişkileri hiç ya da yeterince kurmamak, okuyucunun bırakın içeriğe katkısını, tepkisini bile almamaktır. Üstelik sunduklarıyla da çok eksik kalıyorlar.
Anladığım kadarıyla envanter projesini talep edenin de, işin müteahhitliğini üstlenenin de yapmış olmak için yapmak dışında bir derdi yok. Boca edilen içerik, zaman içinde hata veren veya çalışmayan uygulamalar bunu gösteriyor. Boca edilen içerik de, içerik olsa gam yemeyeceğim. MARUF’taki konuşmada da örneklediğim Kültür Portalı’nda gördüğüm Türkiye’nin Saat Kuleleri yazısı gibi tamamen yazmış olmak için acemice hazırlanmış ve benim gözümde çöp bir yazı. Acemi blogcular bile daha iyisini hazırlıyor.
Envanter projeleri çok büyük ve hafife alınamayacak projelerdir. Tüm projenin gerek uygulamanın hazırlanması, gerekse uygulama sonrasında ciddi sayıda bileşeni olmak zorundadır. Yapı dağıtık olmak zorundadır. Merkezi bir yapı kurulursa o proje güdük kalmaya ve hatta zamanla çökmeye mahkumdur.
Yapıyı hazırlama süreci uzun ve zahmetli olup yüksek düzeyde analiz becerileri ve projenin uzman düzeyindeki bileşenleri ile yapılacak olan onlarca toplantıyı ve bunun sonucunda alınacak olan kararları içerecektir. İskeletin sağlamlığı önyüzlerde zamanla olacak değişimlere de cevap verecektir.
Kullanıcı olarak gelecek kişinin tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde detayların düşünülmesi yetmez; kullanıcıyı da eğitip sistemin içine dahil edecek şekilde düzenleme ve eklerin de yapılması gerekecektir.
Peki bir envanterde neler olmalı?
Bulunduğunuz yerde, yahut gittiğiniz herhangi bir yerde harita üzerinde nerede ne var, filtreleme olanağı ile oraya nasıl gidiliri (google haritalar gibi) görmek istemez misiniz?
Seçtiğiniz bir kültür varlığı hakkında özet bilgi, detaylı bilgi, eski fotoğrafları, yeni fotoğrafları, hakkında yazılan diğer yazıları, makale ve tezleri, çizimleri vs vs istediğimizde görebilsek.
Mesela Mimar Sinan diye aradığınızda hem onun hakkındaki bilgileri, hem yaptırdığı eserlerin listesini, istersek harita üzerinde görebilsek, onla alakalı her türlü çalışmaya geçişler yapabilsek.
Ne bileyim 18. yüzyıl çeşmeleri diye bir seçimle listeleme ya da harita üzerinde bunları görebilsek.
Adıyaman’a gidecekseniz, yol üzerinde ne var ne yok, bir listelesek, hatta bunlardan seçtiklerimizi görülecekler listesi diye birşey yapsak ve hatta tüm bunları kendi listemiz ve haritamızda ayrıca görebilsek. Adıyaman’da yapılabilecekler, Adıyaman kültürüne ait şeyler de elbette olsun. Hatta Adıyaman’a dair insanların anıları, yorumları vs
Mesela gittiğiniz bir yerde çektiğiniz özellikli fotoğrafları siz de yükleyebilseniz, hatta o kültür varlığına dair yazınız varsa onu bile ekleseniz. Ben bunu gördüm diyebilseniz, sonra o tüm gördüklerinizi listeleme vs yapabilseniz.
Her başlığın bir sahibi, bir sorumlusu olsa…
Bir sürü yetkiler ve bir sürü kişiye dağıtılmışlık olsa…
Mobilden şak şak işlemler yapılabilir olsa
Sosyal medya ayağı zaten olmazsa olmazı olduğundan olsa demesek.
Kendim Yapamaz mıyım?
İşin aslı bütçeyi bir hesaplayabilsem, bir de bunu sağlayabilsem yapmaz mıyım hiç? Ufak ufak başlardım.